De Palatijn, daar is het begonnen. Een verzorgingshuis voor ouderen met dementie in Alkmaar. Cluster Zilvermeeuw 3 startte daar een leer-werkproject. De deelnemers aan het project, ongeveer drie à vier per dag, ondersteunden het zorgpersoneel met allerlei werkzaamheden. Het was een mooie eerste stap. Zo mooi zelfs dat er al snel behoefte was aan meer leer-werkplekken. Meer mensen wilden op deze manier aan de slag. Er werd uitbreiding gezocht en gevonden. En zo gebeurde het; leer-werkproject de Palatijn werd de Crew op het Centraal Bureau. Ogenschijnlijk uit het niets en nu al niet meer weg te denken.
Het was januari 2020. Leuk om te beginnen in zo’n nieuw ingericht Centraal Bureau. Daar krijg je zin van, toch? Het was van korte duur. Blijkbaar had men ergens een grote hoeveelheid roet over. Die werd zo, hatsjikidee(!), in het eten gekieperd. Corona heette dat. Dagbestedingslocaties gingen dicht, thuiswerken werd de norm en de kantoren in Nederland raakten uitgestorven. Zo ook het Centraal Bureau. En hoewel de tunnel behoorlijk lang was, scheen er toch licht aan het einde.
Opstarten
Rianne is een van de begeleiders binnen het leer-werkproject op het Centraal Bureau. Samen met haar collega’s Tina en Edith begeleidt zij de deelnemers. Rianne: “Nu corona hopelijk grotendeels achter ons ligt, zijn we weer aan het opstarten. Dat gaat meteen heel goed. Er zijn direct nieuwe werkzaamheden. Zo zijn we bijvoorbeeld begonnen met het bakken van verschillende soorten koekjes. Deze worden verkocht in het werkcafé en zijn zó geliefd dat we er meteen een flinke klus bij hebben. Daarnaast helpen de deelnemers nu twee ochtenden in de keuken. Dat is begonnen als een workshop tijdens de coronaperiode. Daar is een mooie samenwerking uit ontstaan.” Het doel van de begeleiding is om deelnemers zo zelfstandig mogelijk te laten werken. De vaardigheden van de deelnemer zijn hierbij het vertrekpunt. Doen waar je goed in bent, daar begint het mee. Vervolgens kijkt men naar ontwikkelmogelijkheden. Daarbij gaat het niet alleen om de praktische vaardigheden die je nodig hebt om een klus te klaren, maar ook om sociale vaardigheden. Denk hierbij aan contact leggen, samenwerken, of het omgaan met feedback. Hoe ontvang en geef je het? Het voorbeeldgedrag van de begeleiders is hierbij belangrijk. Verder worden er gesprekken gevoerd en tips gegeven. Bijvoorbeeld wanneer deelnemers ergens tegenaan lopen en er zelf niet uitkomen.
Ondertussen in de spoelkeuken
De roestvrijstalen afwasmachine laat stoom ontsnappen. Langs het plafond drijven de grote wit-vochtige wolken, tevergeefs op zoek naar een plek om te ontsnappen. Het is warm in de spoelkeuken. Sascha en Larissa zijn bezig met de afwas van het werkcafé. Het is net lunchtijd geweest, dus wemelt het van de borden, bestek en soepkommen. De gang zit er goed in. “De taakverdeling regelen we zelf,” vertelt Sascha, “die kan iedere keer anders zijn. Het gaat eigenlijk een beetje vanzelf en je wisselt elkaar af.” Terwijl ze vertelt, sorteert ze het bestek in de bestekbak en vult lage vierkante bakken met servies. Via een rolbank komen ze bij Larissa terecht. Met een soort douchekop spuit ze het servies een beetje schoon. “Zodat het ergste eraf is”, zeg ze. Vervolgens worden de bakken opgeslokt door de afwasmachine. Meteen klinkt er binnenin het gespuit van spuitende spuiten. Nog meer stoom walmt de keuken in, waarna de vaat er aan de andere kant weer uitkomt. Dampend schoon.
Uitstroom
Een mogelijke uitkomst van de ontwikkeling van een deelnemer is de uitstroom naar een andere werkplek. Bijvoorbeeld werken naar loonwaarde, al dan niet via jobcoaching. Toch is deze uitstroom niet altijd een doel op zich. Voor sommige deelnemers is het geen passende oplossing. Zij kunnen actief blijven binnen de werkprojecten, waarbij er steeds gekeken wordt of het werk nog voldoende uitdaging biedt.
"Er wordt vaak positief gereageerd op de deelnemers. Mensen zijn blij dat ze er zijn"
—
Waardering
De leden van de Crew kunnen rekenen op veel waardering. Rianne: “Er wordt vaak positief gereageerd op de deelnemers. Mensen zijn blij dat ze er zijn. De dingen die we regelen, doen we vóór andere mensen binnen het gebouw. We brengen koffie en thee rond bij vergaderingen, of zorgen ervoor dat de afwas gedaan wordt. Waardering komt soms ook uit onverwachte hoek. Zo kregen we een compliment van de leverancier van de koffiemachines. Ze maakten het maar zelden mee dat de machines zo goed schoongehouden werden als door ons.”
Andere projecten
Een van de vele andere projecten is leer-werkproject Nieuwpoort, een verzorgingshuis in Alkmaar. Rianne: “De werkzaamheden bij Nieuwpoort zijn natuurlijk anders dan op het Centraal Bureau. Tegelijk lijken de projecten ook op elkaar. Op beide plekken worden deelnemers in staat gesteld om vaardigheden te ontwikkelen. Daarnaast voelen we ons thuis op beide locaties. Ook bij Nieuwpoort zijn we een onderdeel van de locatie geworden. We hebben ons een eigen plek verworven en voelen ons gewaardeerd en welkom. Dat is voor de deelnemers natuurlijk erg belangrijk en maakt het werk leuk.”
Grenzen aangeven
Rianne: “Nu het drukker wordt op het Centraal Bureau nemen ook het aantal werkzaamheden toe. Je merkt dat er meer aan je gevraagd wordt. Er zijn bijvoorbeeld weer meer vergaderingen en de afwas wordt groter. Op zo’n moment moet je bekijken wat je doet. Ga je de grens van wat we aankunnen opzoeken, of ga je je grenzen juist eerder aangeven? Op dit moment merken we dat we er wel een persoon per dag bij kunnen hebben. Extra handen. Daarnaast ben je natuurlijk altijd op zoek naar passende taken. Het mooie is dat we op het Centraal Bureau steeds beter gevonden worden door de mensen in het pand. Zij stellen allerlei vragen. We moeten daarbij wel steeds afwegen of de vraag past bij de Crew en of er deelnemers zijn die de juiste vaardigheden hebben. Voor ons is het belangrijk dat we werk kunnen plannen. Wanneer moet iets bijvoorbeeld klaar zijn? Hoeveel deelnemers hebben we beschikbaar? Dat zijn allemaal zaken waar we naar kijken.”
"Ik wilde wat meer afwisseling"
Chris werkte voor corona al kort op het Centraal Bureau. Enfin, achttien maanden later is hij weer terug. Het bevalt hem prima. Het thuiszitten tijdens corona was voor Chris geen probleem. “Ik heb veel gewandeld,” vertelt hij, “dat vind ik leuk. Ik woon in Bergen en daar kun je mooi wandelen.” Meestal staat Chris in de afruimhoek, zoals hij dat noemt. Daarnaast vult hij de theezakjes op de afdelingen bij en haalt hij kopjes op bij de keukentjes. Hij vindt het leuk werk om te doen. “Ik werk ook bij TeCeA. Ik doe daar vooral inpakwerk. Dat vind ik ook leuk om te doen.” Chris is bij het Centraal Bureau gaan werken omdat hij wat meer afwisseling wilde. Hij werkt graag samen met zijn collega’s. “Tijdens het werk kletsen we”, vertelt hij. Dat hij naast zijn collega’s ook veel andere mensen ziet, spreekt Chris aan. “Ik vind het werk leuk omdat ik dan ook andere mensen zie. Ik maak soms een praatje met de mensen die hier werken. We praten over het werk en of ze nog veel thuis hebben gezeten.”
"Ik vind het fijn om te werken. Dan heb je tenminste wat aan je dag"
Sascha werkt bij de Crew vanaf de start begin 2020. “Ik werk nu bijna twee jaar bij de Crew”, vertelt Sascha. “Dat doe ik vierenhalve dag per week. Via mijn school, praktijkschool De Focus, ben ik bij Esdégé-Reigersdaal terecht gekomen. Je kon daar kiezen voor verschillende vakken: hout, metaal, zorg, handel en groen. Ik heb gekozen voor handel. Ik heb stages gelopen in supermarkten en winkels. Wat ik hier doe lijkt meer op horeca, maar ik vind het wel goed om eens wat nieuws uit te proberen.” Sascha heeft het naar haar zin op het Centraal Bureau. Ze vindt het leuk om onder de mensen te zijn. “In een supermarkt werk je vaak alleen, dan ben je bijvoorbeeld in je eentje bezig met vakken vullen. Dat is hier anders. Ik werk hier vaak met anderen samen. Het bakken van gevulde koeken en appeltaartjes doe je bijvoorbeeld samen.” Sascha voelt zich gewaardeerd en vindt het prettig om te werken. “Ik vind het fijn om te werken. Dan heb je tenminste wat aan je dag en het geeft me een voldaan gevoel. Als ik thuiszit verveel ik mij snel. Meestal ga ik dan een beetje iPadten, een film kijken of een rondje lopen met Snuf, dat is mijn hondje.”
"Ik werk in een leuk groepje. We vullen elkaar goed aan en helpen elkaar"
Simone werkt zowel bij Nieuwpoort als op het Centraal Bureau. Die combinatie bevalt haar goed. Het werk verschilt namelijk behoorlijk. Bij Nieuwpoort werkt Simone ook met bewoners met beginnende dementie. Op woensdagochtend doet ze spelletjes en activiteiten met hen. Als steuntje in de rug, zoals ze zelf zegt. “Het werk op het Centraal Bureau is heel anders, het is een andere omgeving, dat maakt het leuk. Het is gezellig om hier te werken en ik werk in een leuk groepje. We vullen elkaar goed aan en helpen elkaar. We verdelen de taken door met elkaar te overleggen.” Het schoonmaken van de koffiemachines vond Simone in het begin lastig. “Ik had dan wel eens ruzie met de motor van het apparaat. Die kreeg ik er dan niet uit. In het begin dacht ik: Nee, dat gaat me nooit lukken. Gelukkig gaat dat steeds beter.” Voordat ze iedere vrijdag bij het Centraal Bureau werkte, had ze een andere baan. Samen met haar ouders liep ze maar liefst achttien krantenwijken. Achttien! “Daar deden we dan het hele weekend over”, vertelt ze. “We hadden zere voeten als we thuiskwamen. In totaal heb ik dat zeven jaar gedaan.” Tijdens corona heeft Simone lang thuisgezeten. Ze vond het risico te groot om te gaan werken. In mei is ze weer aan de slag gegaan. “Ik ben blij dat ik weer kon beginnen. Lekker bezig zijn en mensen om me heen.” In de toekomst wil Simone misschien wel werk dat wat creatiever is. Ze is namelijk graag creatief bezig. Kaarten maken en het kleuren van kleurboeken en mandala’s. “Maar,” zegt ze, “voorlopig heb ik het nog erg naar mijn zin.” En zo is het.
"Zo leer ik welke keer iets nieuws"
Lara werkt sinds twee jaar op het Centraal Bureau. Ook tijdens de coronaperiode dus. “Het thuiszitten tijdens corona was soms saai”, vertelt Lara. “Maar ja, je moet wel, je hebt geen keus. Gelukkig ben ik zelf creatief, dus daarmee kon ik mijzelf wel bezighouden. Ik maak kerstkaarten of schilderijtjes en kan goed Pixelen (een soort Ministek, red.). Die kaarten verstuur ik aan mijn familie en de schilderijtjes houd ik zelf.” Lara is een dag per week op het Centraal Bureau. Daarnaast werkt ze in het Leescafé en in restaurant De Zon. Beide in Heerhugowaard. Lara vindt het leuk om in Bladeren te staan. Ze is trots op haar werk en wil het graag aan anderen laten zien. “Op het Centraal Bureau vul ik thee, suiker en Cup-a-Soup bij. Verder help ik bij de afwas en bak ik koekjes.” Lara vindt het werk en haar collega’s leuk. “Iedereen kent me. Dat komt, denk ik, omdat ik in de Centrale Cliëntenraad zit en in de Vrijetijdsraad. En omdat ik hier werk natuurlijk.” Het schakelen tussen verschillende werkplekken is voor Lara geen probleem. Voor haar zijn haar collega’s en de gasten altijd even belangrijk, ongeacht waar ze die dag werkt. “Het maakt niet uit waar ik werk, vriendelijk zijn is bij elke baan belangrijk. Daarom maak ik met iedereen een praatje. Gewoon een kort gesprekje. Ik ben tenslotte aan het werk en dan wil ik niet te lang praten. Daar ben ik streng in. Op dit moment leert Edith mij hoe ik de koffiemachines moet schoonmaken. Zo leer ik elke keer iets nieuws.” Naast het bijvullen van allerlei zaken, brengt Lara ook koffie, thee en koekjes naar vergaderingen. “De koffie en thee gaan niet altijd helemaal op, de koekjes wel, die zijn gewoon te lekker.”
“Ik hou niet van thuis zijn, ik hou van werken"
Larissa vindt haar werk leuk. “Anders zou ik hier niet zitten”, zegt ze. Eerder werkte ze een jaar bij de Palatijn, een verzorgingshuis in Alkmaar. Daar deed ze vooral schoonmaakwerkzaamheden. “Ik ben bij de Palatijn terechtgekomen via school”, vertelt Larissa. Ze deed het Heliomare College. Daar koos ze een richting met behulp van haar docenten. “Nadat ik veel geleerd had, mocht ik stagelopen. Uiteindelijk ben ik hier gaan werken.” Tijdens corona moest Larissa tien weken thuisblijven. “Ik verveelde me”, vertelt ze. “Ik hou niet van thuis zijn, ik hou van werken. Als ik thuis ben, maak ik graag mandala’s, maar na een tijdje ben ik daar ook wel een beetje klaar mee. Ik vind het ook leuk om een rondje te fietsen of tv te kijken. Maar het liefst ga ik werken.” Op het Centraal Bureau doet Larissa veel verschillende dingen: kopjes ophalen, koffieautomaten schoonmaken, afwassen, koekjes bakken en meer. “Dat vind ik leuk om te doen. De koffieprut vind ik alleen wel vies. Ik ben dan ook blij als het weer opgeruimd is.” Zelf drinkt Larissa geen koffie. Chocomelk vindt ze wel lekker.
Meer weten over het werken bij de Crew? Stuur een mail naar: ercrew@esdege-reigersdaal.nl
