Van je passie je beroep maken. Hoeveel mensen kunnen zeggen dat dat is gelukt? Diana Ransijn in ieder geval wel. Als muziekagoog is ze al bijna tien jaar verbonden aan de organisatie en nog altijd vol enthousiasme. “Ik vind dat er in de zorg altijd iemand moet zijn die middels muziek kan helpen. Want muziek kan als middel heel veel betekenen!”
“Ik werkte als fysiotherapeut en had van jongs af aan grote affiniteit met muziek. Dansen, zingen, dwarsfluit spelen. Toen mijn oudste naar de basisschool ging, ben ik met allerlei dingen gaan helpen op school. Daar hoorde ook het leiden van het kerstkoor bij. Ik vond dat zo leuk dat ik er meer mee wilde doen. Daarom ben ik de opleiding Docent Muziek gaan volgen, waarna ik op allerlei basisscholen muziekles heb gegeven. Toen kwam Mariëlle, logopedist en tevens mijn zus, met de vraag of ik mijn skills als therapeut en passie voor muziek wilde combineren als SMTA-therapeut (Speech-Music Therapy for Aphasia, red.). Daar werd ik zo enthousiast van en inmiddels doen we dat nu, bijna tien jaar later, nog steeds samen.”
"Muziekagogie kan helpen bij het maken van omwegen in de hersenen"
Omweg
“Om mezelf meer te verdiepen in het vak ben ik Muziekagogie gaan studeren. Zodoende ben ik nu niet alleen betrokken bij SMTA maar bij nog meer groepen zoals de afasie muziekgroep, de afasie behandelgroep en het NAH-koor.” Vanuit Skagerwaard in Schagen ondersteunt Diana voornamelijk mensen met niet-aangeboren hersenletsel. “Hersenletsel kan niet worden verholpen maar door te trainen kan je als het ware een omweg maken in je hersenen waardoor je toch kunt ontwikkelen. Muziekagogie kan helpen bij het maken van omwegen in de hersenen.”
Concentratieboog
Diana past muziekagogie toe bij mensen met afasie. Spreken heeft namelijk veel verwantschap met muziek. Beide hebben te maken met ritme, melodie, luisteren en een begin en eind. Maar ook andere uitingen van hersenletsel zijn gebaat bij muziekagogie. Bijvoorbeeld concentratieproblemen of geheugenverlies. “Zo had ik eens een cliënt die geen aansluiting vond bij de behandelgroepen. Omdat hij erg van muziek hield en ook al zelf muziek maakte vóór zijn letsel, besloot ik muziek met hem te gaan maken. Hij kwam binnen als onrustig persoon, kon zich totaal niet focussen. Hoogstens één of twee minuten en dan was de concentratie weer weg. Maar inmiddels gaat het zoveel beter. We kunnen nu rustig anderhalf uur aan de slag en dan is hij nog steeds niet afgemat. Hij componeert nu zelfs eigen muziekstukken!”
Sesamstraat en Studio Sport
Tijdens de wekelijkse bijeenkomst van de afasie muziekgroep komen alle vormen van taal voorbij: spreken, begrijpen, schrijven en lezen. Tegelijkertijd wordt ook de motoriek en het geheugen getraind. Middels geluidsfragmenten en afbeeldingen van oude televisieprogramma’s worden herinneringen opgehaald. Waar de ene cliënt denkt aan met de pyjama aan naar Sesamstraat kijken, noemt de ander het wekelijkse ritueel van met je bord op schoot naar Studio Sport kijken. Met behulp van djembés en bladmuziek trommelen de cliënten verschillende terugkerende ritmes. Ook zingen ze bekende liedjes met onderbrekingen waarbij je oefent om door te zingen in je hoofd.
'Lieve Peter, ik hou van jou' was de eerste zin die Ingrid leerde tijdens de therapie
Lieve Peter, ik hou van jou
Ingrid Bekker (zie foto) is een van de vaste deelnemers van de afasie muziekgroep. Ze kreeg tien jaar geleden een herseninfarct en na intensieve revalidatie bij Heliomare kwam ze voor SMTA, logopedie en de taalgroep naar Skagerwaard. Diana: “De SMTA werkte zo ontzettend goed. Alles wat ze leerde middels een liedje, kon ze reproduceren op het moment dat het nodig was.” Bij SMTA maak je een uniek liedje van een woord of zin. Wat je leert, bepaal je zelf. Iets wat je voor je hersenletsel graag zei bijvoorbeeld. Zo was de zin ‘Lieve Peter, ik hou van jou’ de eerste zin die Ingrid leerde tijdens de therapie. Later wilde ze de zin ‘Waar is een invalideparkeerplaats’ leren toen ze haar rijbewijs had gehaald. Diana: “Bij Ingrid was niet alleen sprake van afasie maar ook van apraxie. Ze kon de bewegingen van haar mond en tong niet goed plannen. Door SMTA is ook de apraxie naar de achtergrond gegaan.”
De leesambassadeur van Skagerwaard
Voor haar herseninfarct had Ingrid een eigen beletteringsbedrijf. Daardoor is ze heel handig in de digitale wereld. Zo heeft ze allerlei tools gevonden die haar helpen met lezen. Ook helpt ze anderen die graag willen lezen. Met een geavanceerde uitspreekfunctie bijvoorbeeld of via de website Passend Lezen. Diana: “Ingrid is eigenlijk de leesambassadeur van Skagerwaard.” Ook heeft ze haar eigen YouTube-kanaal waar ze recepten deelt. Speciaal voor mensen die het moeilijk vinden om uit een receptenboek te koken maakt ze filmpjes met afbeeldingen, tekst én voice-over. Dat doet ze allemaal zelf, ook het inspreken van de teksten. Diana: “Zover is Ingrid al gekomen en wie weet wat er nog volgt!”
"Muziek kan mensen in beweging brengen. Het luisteren naar een duidelijk ritme, denk aan een mars, kan lopen vergemakkelijken bijvoorbeeld"
Vastomlijnde methode
Diana: “SMTA is een combinatiebehandeling van logopedie en muziektherapie. De therapie heeft een vastomlijnde methode, zonder andere werkvormen. Allereerst ga je een zelfgekozen zin zingen op een unieke melodie. Vervolgens ga je diezelfde zin ritmisch uitspreken en als laatste stap spreek je de zin normaal uit. Als blijkt dat een klank moeilijk gaat, gaan we eerst die specifieke klank oefenen. Daarbij geef ik de therapie muzikaal vorm en de logopedist bewaakt het logopedische deel.”
Ritmische stimulatie
Dankzij de groei van de cliënten werkt Diana nog altijd met veel plezier als muziekagoog. Tegelijkertijd is ze gespitst op nieuwe ontwikkelingen. Zo heeft ze net de cursus Neurologische Muziektherapie afgerond. “Ik hoop in de toekomst op samenwerking tussen bewegingsagogen, fysiotherapeuten en muziekagogen. Want muziek kan mensen in beweging brengen. Het luisteren naar een duidelijk ritme, denk aan een mars, kan lopen vergemakkelijken bijvoorbeeld. Ik vind gewoon dat er in de zorg altijd iemand moet zijn die middels muziek kan helpen. Kijk maar eens hoever Ingrid is gekomen!”
