“Soms loopt het hier toch weer helemaal anders dan ik bedacht had”, aldus Lia van Atten over haar werk als begeleider op locatie Gasweg. “Je kunt het nog zo mooi plannen van tevoren, maar je hebt te maken met mensen met een eigen wil en een eigen plan. Of de techniek scheidt er mee uit. Geeft niks, is juist leuk. Maar snel kunnen schakelen is wel heel belangrijk.” En hup, weg is ze weer. Er moet even iets geregeld worden met de meneer van de BAM die het intercomsysteem komt repareren.
Twee jaar geleden begon Lia bij cluster Zonneheuvel als ADA-medewerker (medewerker algemeen dagelijkse activiteiten, red.). Deze functie is heel divers. Wat je doet wordt per locatie anders ingevuld. Het werk ligt vaak op het gebied van huishoudelijke taken, schoonmaken, boodschappen doen, koken et cetera.
“Ik begon op locaties de Klokketuin en de Gasweg in Bergen met schoonmaakwerk. Samen met de cliënten poetste ik hun huizen. Bij de één neem je alles over, bij de ander doe je het werk echt samen. Superleuk! Je raakt al snel in gesprek over van alles en nog wat. Er groeit een band. Dat vind ik zo bijzonder.”
Lia komt oorspronkelijk niet uit de zorg. Ze heeft jaren in kledingwinkels gewerkt en later in een saunabedrijf achter de receptie en in de horeca. “Wel altijd met mensen, want dat vind ik fijn.” Op Zonneheuvel was een vacature voor een ADA-medewerker. Clustermanager Ruurd Heisse kende Lia persoonlijk en hij wist zeker dat zij het werk met de cliënten zou aankunnen en leuk zou vinden. Dat had hij goed gezien. Na nog geen jaar als ADA-medewerker begon Lia aan de basisopleiding van Esdégé-Reigersdaal.
Lia: “Ik wilde heel graag meer weten over wat er omgaat in die koppies. Ik wil mijn cliënten beter begrijpen. Daarom ben ik de basisopleiding gaan doen.” Studeren had ze al een tijd niet gedaan. Dat was best even lastig. “Ik moest er zo hard voor werken dat ik mijn vrienden en familie een jaar lang verwaarloosd heb. En ik moest allemaal dingen doen die ik nog nooit had gedaan. Bijvoorbeeld reflectieverslagen schrijven. Veel van mijn klasgenoten waren daar bekend mee, maar voor mij was het nieuw. Daar heb ik heel wat tijd ingestoken. Mijn kinderen hielpen me om de verslagen op de computer op te maken. Was ik ook niet gewend: werken met een computer, foto’s invoegen en dat soort dingen. Later kreeg ik wel een groot compliment van mijn leercoach. Mijn reflectieverslagen waren de beste van de klas. Ze kon zien dat ik heel goed had leren kijken naar mijn eigen handelen.”
Casus cavia
Roos Jambroes is leercoach van Tover (Trainen Ontwikkelen Verbinden Esdégé-Reigersdaal). Zij begeleidde Lia tijdens haar opleiding. “Ik heb Lia enorm zien groeien. Ze is zo leergierig en enthousiast.” Roos beschrijft de opleiding als heel divers. Methodieken, medicatie en hoe de hersenen werken. Het komt allemaal langs. “De studenten onderzoeken zelfs kalfshersenen tijdens een les.” Natuurlijk komt er veel theorie aan te pas. Maar ook veel praktijkgevallen. Tijdens één van de lessen kwam ‘casus cavia’ langs. Een cliënt heeft cavia’s in zijn appartement. Hoe ga je daar mee om als begeleiders? “Lia stelde zich op als een echte begeleider. Ze keek heel goed naar het handelen van het team begeleiders en naar de wensen van de cliënt. Zoeken naar mogelijkheden om de huisdieren te kunnen houden, zodat het voor de diertjes, de cliënt en de begeleiding een goede situatie blijft. Dat deed ze heel knap.”
Iedereen krijgt dezelfde ingrediënten, maar je bakt je eigen appeltaart..
—
Je bakt je eigen appeltaart
De basisopleiding is een één-jarige opleiding waarin je leert volgens de visie en uitgangspunten van Esdégé-Reigersdaal te werken in de functie van begeleider. In veertig lesweken komen thema’s aan bod die spelen in de ondersteuning van mensen met een beperking. De opleiding is voor iedereen te doen. Of je universitair bent opgeleid of helemaal geen vooropleiding hebt, het maakt niet uit. Het is vooral een persoonlijke en professionele ontwikkeling. Je leert kijken naar jezelf en je eigen handelen, je ontwikkelt je van onbewust onbekwaam naar onbewust bekwaam.
De opleiding wordt veel gedaan door ADA-medewerkers die begeleider willen worden, maar ook begeleiders die hun vakkennis willen opfrissen en zij-instromers schrijven zich in. Zo zie je ook dat iedereen zijn eigen kennis en ervaring meeneemt in de opleiding en er soms hele andere ideeën langskomen. Roos: “In de groep van Lia bespraken we een onderwerp dat voor iedereen anders uitpakte. De basis was hetzelfde, maar iedereen kwam met iets heel anders aanzetten. Dat is zo mooi. Uiteindelijk werd dat de rode draad door de hele opleiding. Iedereen krijgt dezelfde ingrediënten, maar je bakt je eigen appeltaart. Die kreet gebruiken we nu nog bij Tover.”
Mijn eerste slaapdienst alleen vond ik wel spannend.
Er schoot van alles door mijn hoofd.
—
In het voorjaar behaalde Lia haar diploma met een prachtige cijferlijst. “Het was een zware tijd. Ik vond alles boeiend, maar moest dingen echt wel drie keer lezen om het goed op te nemen. Maar wat ben ik blij dat ik het gedaan heb! Het is zo gaaf. Ik snap beter hoe processen werken en wat het betekent om een verstandelijke beperking te hebben. Ik vind het geweldig!” Op locatie Gasweg werkt ze nu alweer bijna een jaar als begeleider. Dat was in het begin wel even omschakelen. Voor haar én voor de cliënten. Want die verandering van rol bracht ook met zich mee dat ze soms op een andere manier haar tijd moet indelen. Nu is ze er voor iedereen tegelijk, voorheen had ze vaak een hele middag voor één cliënt. “Dat is soms lastig. Het komt wel goed, maar heeft even tijd nodig.” Toen Lia net als begeleider begon, heeft ze eerst twee weken met collega’s meegelopen. “Je leert in je opleiding wel heel veel, maar wat en hoe precies bij de mensen die hier wonen, natuurlijk niet. Ik moest leren hoe ik iemand met een lichamelijke beperking uit bed moest halen en wat de regels en afspraken zijn met de mensen die hier wonen. Mijn eerste slaapdienst alleen vond ik wel spannend. Er schoot van alles door mijn hoofd: Als het maar goed gaat, als het brandalarm maar niet afgaat, als ik maar wat slaap… Maar het viel reuze mee en nu slaap ik prima”, lacht ze.
En de toekomst? Lia heeft al van alles bedacht. “Ik wil een cursus over autisme doen. En wie weet wat daarna nog allemaal. Maar nu eerst maar eens genieten van wat ik heb geleerd en hoe het nu gaat. Want dat is het. Echt genieten.”
